A
admin
Guest
Dünya’nın da Bir Döngüsü Varmış: “Dünya’nın Nabzı” Felaketlere Işık Tutuyor
Yüz milyonlarca yıllık tarihi ve devasa jeolojik olayların vakit içindemasına bakarak, nispeten sabit bir süratte yeniden eden döngüsel faaliyet patlamalarını görmek mümkün. Bu modeli yeni bir çalışmada açıklayan New York Üniversitesi ve Carnegie Bilim Enstitüsü’ndeki bilim adamları, olayı “Dünyanın nabzı” olarak tanımlıyor. Lakin bu nabzı yönlendiren temel niye bir sır olarak kalıyor.
Geoscience Frontiers mecmuasında bildirildiği üzere, çalışmanın muharrirleri, son 260 milyon yıl boyunca Dünya’nın tektonik plakalarındaki dramatik değişiklikler, okyanus deoksijenasyonu, büyük volkanik lav taşmaları, deniz düzeyi dalgalanmaları, kitlesel yok oluş olayları gibi 89 âlâ kaydedilmiş büyük jeolojik olayın yaşlarını incelediler.
Yapılan tahliller, bu global jeolojik olayların 260 milyon yıl boyunca 10 farklı vakit noktasında gevşek bir biçimde kümelendiğini, kabaca her 27.5 milyon yılda bir yeniden eden zirve noktaları yahut “darbeler” halinde gruplandığını gösterdi. Çalışmalara nazaran, en son jeolojik olay kümesi yaklaşık 7 milyon yıl evvel gerçekleşti ve bu da gezegenin diğer bir büyük jeolojik aktivite darbesi görmesine kadar hala 20 milyon yılımız olduğunu öneriyor.
New York Üniversitesi Biyoloji Kısmı’ndan araştırmanın başyazarı ve jeolog Michael Rampino yaptığı açıklamada “bir epeyce jeolog jeolojik olayların vakit ortasında rastgele gerçekleştiğine inanıyor. Fakat çalışmamız ortak bir döngü için istatistiksel deliller sağlıyor ve bu da jeolojik olayların rastgele değil temaslı olduğunu öne sürüyor” diyor.
Rampino et al./Geoscience Frontiers/2021
Dünya’nın jeolojik sarsıntılarına bir model bulma fikri yeni bir şey değil; eski dinler ve inanç sistemleri, tabiatta bir insanın hayatını cüceleştiren büyük ölçekli olay döngüleri hakkındaki birtakım fikirler öneriyor. Geçtiğimiz on yıllar içerisinde de birtakım jeologlar, birden fazla 26 milyon ila 36 milyon yıl içinde bir vakit ölçeğini ölçen, bir döngüde yenidenlanan jeolojik olay fikirlerini ortaya koydu. Radyo-izotop tarihleme tekniklerindeki son gelişmeler ve öbür bilimsel gelişmeler, araştırmacıların bilgi kümelerini güzelleştirmelerine ve kestirimlerini giderek daha gerçek hale getirmelerine yardımcı oldu.
Lakin, bu “nabzı” neyin yönlendirdiği hala kesin değil. Çalışma, global tektoniği ve iklimi etkileyen iç Dünya dinamikleri ile bir ilgisi olabileceğini varsayım ederek sonlanıyor. Alternatif olarak, bu değişiklikler, Dünya’nın Güneş Sistemi’nde ve daha geniş Galakside yörüngesinde görülen döngüler ile tetikleniyor olabilir. Nabzı neyin yönettiğinden emin olmayabiliriz, lakin jeolojik aktivitenin tepelerinin gezegenimizin dokusunda muazzam ölçüde değişiklik meydana getirdiği ve o sırada mevcut olan hayat formları için büyük bir karışıklığa niye olduğu kesin.
Rampino’nun deklare ettiğı üzere “bu döngüsel kısımların kökenleri ne olursa olsun, bulgularımız büyük ölçüde periyodik, koordineli ve aralıklı olarak feci bir jeolojik kayıt için durumu desteklemektedir, bu da biroldukça jeolog tarafınca tutulan görüşlerden bir sapmadır.“
Yüz milyonlarca yıllık tarihi ve devasa jeolojik olayların vakit içindemasına bakarak, nispeten sabit bir süratte yeniden eden döngüsel faaliyet patlamalarını görmek mümkün. Bu modeli yeni bir çalışmada açıklayan New York Üniversitesi ve Carnegie Bilim Enstitüsü’ndeki bilim adamları, olayı “Dünyanın nabzı” olarak tanımlıyor. Lakin bu nabzı yönlendiren temel niye bir sır olarak kalıyor.
Geoscience Frontiers mecmuasında bildirildiği üzere, çalışmanın muharrirleri, son 260 milyon yıl boyunca Dünya’nın tektonik plakalarındaki dramatik değişiklikler, okyanus deoksijenasyonu, büyük volkanik lav taşmaları, deniz düzeyi dalgalanmaları, kitlesel yok oluş olayları gibi 89 âlâ kaydedilmiş büyük jeolojik olayın yaşlarını incelediler.
Yapılan tahliller, bu global jeolojik olayların 260 milyon yıl boyunca 10 farklı vakit noktasında gevşek bir biçimde kümelendiğini, kabaca her 27.5 milyon yılda bir yeniden eden zirve noktaları yahut “darbeler” halinde gruplandığını gösterdi. Çalışmalara nazaran, en son jeolojik olay kümesi yaklaşık 7 milyon yıl evvel gerçekleşti ve bu da gezegenin diğer bir büyük jeolojik aktivite darbesi görmesine kadar hala 20 milyon yılımız olduğunu öneriyor.
New York Üniversitesi Biyoloji Kısmı’ndan araştırmanın başyazarı ve jeolog Michael Rampino yaptığı açıklamada “bir epeyce jeolog jeolojik olayların vakit ortasında rastgele gerçekleştiğine inanıyor. Fakat çalışmamız ortak bir döngü için istatistiksel deliller sağlıyor ve bu da jeolojik olayların rastgele değil temaslı olduğunu öne sürüyor” diyor.
Rampino et al./Geoscience Frontiers/2021
Dünya’nın jeolojik sarsıntılarına bir model bulma fikri yeni bir şey değil; eski dinler ve inanç sistemleri, tabiatta bir insanın hayatını cüceleştiren büyük ölçekli olay döngüleri hakkındaki birtakım fikirler öneriyor. Geçtiğimiz on yıllar içerisinde de birtakım jeologlar, birden fazla 26 milyon ila 36 milyon yıl içinde bir vakit ölçeğini ölçen, bir döngüde yenidenlanan jeolojik olay fikirlerini ortaya koydu. Radyo-izotop tarihleme tekniklerindeki son gelişmeler ve öbür bilimsel gelişmeler, araştırmacıların bilgi kümelerini güzelleştirmelerine ve kestirimlerini giderek daha gerçek hale getirmelerine yardımcı oldu.
Lakin, bu “nabzı” neyin yönlendirdiği hala kesin değil. Çalışma, global tektoniği ve iklimi etkileyen iç Dünya dinamikleri ile bir ilgisi olabileceğini varsayım ederek sonlanıyor. Alternatif olarak, bu değişiklikler, Dünya’nın Güneş Sistemi’nde ve daha geniş Galakside yörüngesinde görülen döngüler ile tetikleniyor olabilir. Nabzı neyin yönettiğinden emin olmayabiliriz, lakin jeolojik aktivitenin tepelerinin gezegenimizin dokusunda muazzam ölçüde değişiklik meydana getirdiği ve o sırada mevcut olan hayat formları için büyük bir karışıklığa niye olduğu kesin.
Rampino’nun deklare ettiğı üzere “bu döngüsel kısımların kökenleri ne olursa olsun, bulgularımız büyük ölçüde periyodik, koordineli ve aralıklı olarak feci bir jeolojik kayıt için durumu desteklemektedir, bu da biroldukça jeolog tarafınca tutulan görüşlerden bir sapmadır.“