Kölemenler Hangi Devlet ?

Esinti

New member
Kölemenler Hangi Devlet?

Kölemenler, Orta Çağ İslam dünyasında önemli bir askeri ve idari güç oluşturan bir topluluktur. Bu grup, özellikle Mısır'da etkili olmuş ve burada uzun süre hüküm sürmüştür. Peki, Kölemenler hangi devlettir ve nasıl bu denli güçlü bir konuma gelmişlerdir? Bu yazıda, Kölemenlerin tarihsel arka planı, Kölemenlerin hangi devleti kurduğu ve bu devleti nasıl yönettikleri hakkında detaylı bilgiler sunulacaktır.

Kölemenler Kimdir?

Kölemenler, aslında kölelikten gelen bir grup asker ve yönetici olarak tanımlanabilir. Bu kişiler, genellikle Türk, Çerkez ve Kürt kökenli olup, İslam dünyasında çeşitli hükümdarların hizmetinde yer almışlardır. Ancak zamanla, Kölemenler sadece birer asker olmanın ötesine geçerek, siyasi ve askeri güç kazanmışlardır. Çoğu zaman, kölemenler kölelikten sonra bir askerî sınıf olarak köle pazarlarından satın alınarak çeşitli ordularda yer almaya başlamışlardır.

Kölemenlerin bir araya gelip güçlü bir siyasi yapı oluşturması, genellikle Mısır'da ve çevresindeki bölgelerde görülmüştür. Orta Çağ'da, özellikle Memlük Sultanlığı’nın yönetici sınıfının büyük kısmını oluşturmuşlardır. Bu nedenle, "Kölemenler" terimi, daha çok Memlük Sultanlığı'na ait askerî ve yönetici sınıfı ifade etmek için kullanılmıştır.

Kölemenler ve Memlük Sultanlığı

Kölemenlerin en çok tanınan ve tarihsel olarak en etkili olduğu devlet, Memlük Sultanlığı’dır. Memlükler, 1250 yılında Mısır’da kurulan, kölemenlerden oluşan bir hükümetin adıdır. Memlük Sultanlığı, Türk ve Çerkez kölemenlerin oluşturduğu bir askeri yönetim tarafından yönetilmiştir. Memlükler, ilk olarak Eyyubiler döneminde Mısır’da askeri köle olarak kullanılmak üzere satın alınan kölelerden meydana gelmiştir.

Memlükler, Eyyubi Devleti'nin zayıflaması ve iç karışıklıkların artmasıyla 1250 yılında Mısır'da tam anlamıyla iktidarı ele geçirmiştir. Bu tarihten sonra Mısır, Memlükler’in hükmü altına girmiştir. Memlük Sultanlığı'nın kuruluşu, 13. yüzyılın ortalarında, Sultan Şecerüddür tarafından ilan edilen bir bağımsızlık hareketiyle başlamıştır. Bu hareket, Memlüklerin kölelikten yükselerek, egemenlik kurdukları bir dönemi işaret etmektedir.

Memlük Sultanlığı'nın Yönetim Yapısı

Memlükler, genellikle "sultan" olarak bilinen hükümdarların yönetiminde hüküm sürmüşlerdir. Sultanlık, kölemenlerin bir tür meritokrasisine dayanıyordu; yani, bir kölemen, yüksek bir askeri veya yönetim pozisyonuna yükseldiğinde, sıklıkla sultanın yerine geçecek kadar güçlü olabiliyordu. Memlük Sultanları, sadece askeri liderler değil, aynı zamanda büyük bir siyasi otoriteye sahipti. Memlük yönetimi, zengin bir kültür ve bilim gelişimini de desteklemiş, Mısır ve çevresindeki bölgelerde önemli bir kültürel merkez olmuştur.

Memlük Sultanları, askeri güçlerinin yanı sıra bürokratik ve idari yapılarıyla da dikkat çekmiştir. Yönetim, geniş bir askeri bürokrasi ve çok sayıda eyalet yöneticisi tarafından denetlenmiştir. Bu yöneticiler genellikle kölemenler arasından seçilirdi.

Kölemenlerin Güçlenmesi ve Memlük Devleti’nin Yükselmesi

Kölemenler, ordularda etkin bir şekilde görev alarak ve yönetim kademelerinde hızla yükselerek Memlük Sultanlığı'nın siyasi yapısını şekillendirdiler. Özellikle Memlükler, Eyyubiler’den sonra Mısır’da güçlü bir askeri elit sınıfı oluşturmuş ve halk arasında büyük bir saygı kazanmışlardır. Mısır'da memlükler, ordunun ana gücünü oluşturmuş ve etkili bir şekilde yönetim kademelerinde yer almışlardır.

Memlükler, özellikle Kudüs'ü Haçlılardan almak gibi büyük zaferler kazanmışlardır. 1260 yılında, Ayn Calut Meydan Muharebesi’nde Memlükler, Moğollara karşı kazandıkları büyük zaferle ün kazanmışlardır. Bu zafer, Memlük Sultanlığı’nın Orta Doğu'daki üstünlüğünü pekiştirmiştir.

Kölemenler Hangi Devleti Kurmuşlardır?

Kölemenler, doğrudan bir devleti kurmasalar da, Memlük Sultanlığı’nı kurarak ve yöneterek etkili olmuşlardır. Memlük Sultanlığı, 1250 yılında kurulmuş ve 1517’ye kadar varlığını sürdürmüştür. Memlükler, Mısır’ı yönetmiş, aynı zamanda Suriye, Hicaz ve Filistin gibi önemli toprakları da ele geçirmiştir.

Memlük Sultanlığı, büyük bir askeri ve idari güce sahip olmasına rağmen, 16. yüzyılın başlarında Osmanlı İmparatorluğu tarafından fethedilmiştir. 1517’de Osmanlı Sultanı Yavuz Selim, Memlük Sultanlığı'nı sona erdirmiştir. Ancak, Memlüklerin tarihi ve etkisi, özellikle Orta Doğu ve Kuzey Afrika bölgelerinde hala büyük bir öneme sahiptir.

Kölemenlerin Tarihteki Yeri ve Etkileri

Kölemenlerin tarihsel etkileri yalnızca askeri zaferlerle sınırlı kalmamıştır. Memlükler, İslam kültürünün önemli bir parçası haline gelmiş ve bilimsel, kültürel gelişmelerin artmasına yardımcı olmuştur. Memlükler döneminde, birçok bilim adamı ve filozof yetişmiş, camiler, okullar, medreseler inşa edilmiştir. Memlüklerin İslam dünyasında sağladıkları kültürel katkılar, yalnızca askeri zaferlerle değil, aynı zamanda eğitim ve bilim alanındaki destekleriyle de geniş bir etki alanı yaratmıştır.

Ayrıca, kölemenlerin yönetimi, Orta Çağ İslam dünyasında bir askeri elit sınıfının ne denli önemli bir yer tutabileceğini göstermektedir. Memlükler, kölelikten başlayarak egemenlik kurmuş ve toplumu derinden etkilemişlerdir.

Sonuç

Kölemenler, kölelikten başlayarak büyük bir askeri ve siyasi güç oluşturmuş, tarih boyunca önemli bir devlet kurmuşlardır. Memlük Sultanlığı, kölemenlerin tarih sahnesine nasıl çıkıp güçlü bir devlet haline geldiklerinin örneğidir. Memlükler, yalnızca askeri gücüyle değil, kültürel ve bilimsel katkılarıyla da Orta Doğu'nun önemli bir parçası haline gelmişlerdir. Bugün, Memlük Sultanlığı'nın mirası, Mısır ve çevresindeki bölgelerde hâlâ hissedilmektedir.