Çin’in Pasifik ada ülkeleriyle pakt mutabakatı planına ABD’den reaksiyon: Milletlerarası tansiyonu körükler

RAM

New member
Çin’in Pasifik ada ülkeleriyle pakt mutabakatı planına ABD’den reaksiyon: Milletlerarası tansiyonu körükler
ABD Lideri Joe Biden’ın Asya-Pasifik ziyaretinde Quad güvenlik paktı doruğu düzenlemesi ve 13 ülkeyle Hint-Pasifik Ekonomik Çerçevesi’ni başlatmasının akabinde, Çin Dışişleri Bakanı Wang Yi bölge çeşidine çıktı. Wang’dan evvel temasları sırasında ele alacağı ekonomik ve güvenlik işbirliği mutabakatı taslağı bu ülkelere vardı. Ve taslak evrak AFP, The New York Times, The Guardian gibi medya kuruluşlarına sızdı.


Pasifik’teki 10 küçük ada ülkesiyle yapılması planlanan taslak muahede, ‘Kapsamlı kalkınma vizyonu’ başlığını taşıyor ve milyonlarca dolarlık Çin yardımı, Çin’in devasa pazarına daha fazla erişim, Çin’le güvenlik işbirliğinin geliştirilmesini teklif ediyor. Çin’in polislik, denizcilik işbirliği, bilgi paylaşımı ve siber güvenlikteki rolünü genişletmeyi önnazarann taslak mutabakat, Pekin’in mahallî polis güçlerini eğitmesi, 2 binden çok personel ve genç diplomat için burs sağlaması üzere ögeler içeriyor.


Pekin’in sözkonusu 10 ülkenin kabul etmesini istediği ortak bildiri üzere görünen taslak doküman, Çin’in nasıl dost kazanmaya ve Asya’daki jeopolitik rekabette uzun müddettir stratejik rol oynayan ada zincirlerine daha fazla erişim sağlamaya çalıştığını gözler önüne seriyor.


Wang’ın gelecek hafta Fiji’de bölgesel başkanlarla düzenleyeceği görüşmede enine uzunluğuna masaya yatırılacak taslak dokümanın ilgili ülkelerden onay alıp almayacağı netleşecek.


Geçen ayki Çin-Solomon güvenlik muahedesini ‘Adaların Çin’in askeri üssüne dönüşeceği’ sebebi öne sürülerek protesto eden ülkeler, 10 ada ülkesiyle mutabakat taslağına da reaksiyon gösterdi. Biden yönetiminden ‘Çin’le şaibeli ve muğlak mutabakatlar yapılmaması’ uyarısı geldi. ABD Dışişleri Sözcüsü Ned Price, Çin’le anlaşmaların ‘aceleye getirilen, şeffaf olmayan bir müddetçte müzakere edilebileceği’ endişesinden kelam etti.


Solomon’a atıfla “Çok az bölgesel istişare ile yürütülen bu son güvenlik muahedeleri, ABD’nin yanısıra Hint-Pasifik bölgesi genelinde kamuoyunda kaygı uyandırdı” diyen Price,Çin Halk Cumhuriyeti’nden güvenlik güçleri ile onların hallerini ithal etmenin, rastgele bir Pasifik Adası ülkesine yardımcı olacağına inanmıyoruz” vurgusunu yaptı. Muahedenin ‘Pekin’in iç güvenlik aygıtını Pasifik’e genişletmesi konusundaki telaşları artırabileceği ve hem bölgesel tıpkı vakitte memleketler arası tansiyonları körükleyebileceğini’ söylemiş oldu.


“Bence bu, bakılırsave geldiğimizden beri bölgeyle sürdürdüğümüz daima bağlantıya Çin Halk Cumhuriyeti’nin yansısının yansıması olabilir. olağan olarak Lider Biden’ın Japonya ve Güney Kore’ye yaptığı ziyaret bunun yalnızca son unsuruydu” değerlendirmesini yapan Price, Biden’ın Tokyo’da düzenlediği ABD-Avustralya-Japonya-Hindistan içindeki Quad zirvesinde Pekin’in Pasifik bölgesindeki artan nüfuzunun ele alındığını belirtti.


ABD’li diplomat, tüm bu kelamlarının üzerine “bununla birlikte, bölge ülkelerinin halklarının çıkarları doğrultusunda hâkim kararlar alma kabiliyetine hürmet duyuyoruz” iddiasında bulundu.


Avustralya’da özellikle ülkeye 2 bin kilometreden daha yakın uzaklıktaki Solomon’la muahede yapması üzerinden ‘Çin endişesini’ başlıca kampanya sıkıntısı haline getirerek başbakan seçilen Emekçi Partili Anthony Albanese, Canberra’nın basına sızan taslak mutabakata ‘karşılık vermesi gerektiğinin’ altını çizdi. Albanese, Pasifik’teki güvenlik ve altyapı harcamalarını 350 milyon dolar artırma kelamı verdi.


Dün Solomon Adaları, Kiribati, Samoa, Fiji, Tonga, Vanuatu, Papua Yeni Gine, Timor-Leste tipine çıkan ve Mikronezya ile de sanal temasta bulunacak olan Çin Dışişleri Bakanı, gelecek hafta Fiji’de Çin-Pasifik Adaları Ülkeleri Dışişleri Bakanları Toplantısı’na eşbaşkanlık yapacak.


İlk durağı Honiara’da gazetecilere konuşan Wang, ‘Çin’in Solomon Adaları’nda askeri üs inşa etmek için üzere bir niyetinin katiyetle olmadığını’ yenidenladı. Sızdırılmış taslağı Çin deniz kuvvetlerinin konuşlanmasına müsaade veren, son hali ise kamuoyuna açıklanmayan mutabakat için ‘hilesi, kapalısı gizlisi olmayan, dürüst ve bütünlüklü’ tabirlerini kullanan Çin Dışişleri Bakanı, “Kimseye dayatılmıyor ve rastgele bir üçüncü taraf gaye alınmıyor. Askeri üs kurmak üzere bir niyetimiz de yok” diyerek ekledi:


“Çin’in Pasifik ada ülkeleriyle işbirliği hiç bir ülkeyi amaç almıyor, ötürüsıyla diğer hiç bir ülke tarafınca müdahale edilmemeli yahut kesintiye uğratılmamalı.”


Wang, evvelki Avustralya hükümetinin Pasifik ada ülkelerinin tamamını ‘Avustralya’nın art bahçesi’ diye nitelemesine atıfla “Kimsenin art bahçesi değiller. Oburlarının takipçiliğinden ibaret olmayıp kendi seçimlerini yapmak hakkına sahipler” vurgusunu yaptı.