RAM
New member
İki yıldan fazla bir süre önce Rusya Ukrayna'ya saldırdı ve birçok Batılı şirket ülkeden çekildi; ancak hepsi değil.
Batılı büyük fast food zincirlerinin çoğu, Rusya'nın Şubat 2022'de Ukrayna'yı işgal etmesinin ardından Rusya'dan çekildi. İşletmelerini kapattılar ve varlıklarını sattılar. Bunlar arasında McDonalds, Domino's Pizza, Starbucks, KFC, Pizza Hut, Hard Rock Cafe ve Jamie Oliver Group vardı. Ancak Ukrayna'nın “Kyiv Independent” gazetesinin haberine göre, saldırıdan sonra saldırganın ülkesinde altı ABD'li fast food zinciri hâlâ faaliyette.
Subway, Burger King, Papa John's, Carl's Jr., Costa Cofee ve TGI Fridays franchise'ları her zamanki gibi faaliyetlerine devam etti. Ukrayna, Ocak ayında Subway'i “uluslararası savaş sponsorları” listesine bile ekledi çünkü şirketin 500'den fazla restoranı Rusya pazarında faaliyet göstermeye devam ediyor ve “Rusya Federasyonu bütçesine yüzbinlerce dolar vergi” ödüyor. Listeleme hakkında daha fazla bilgiyi buradan edinebilirsiniz.
Burger King: Fişi çekemiyorum
Kiev Independent gazetesi, Subway ve Carl's Jr.'ın Sovyetler Birliği'nin çöküşünden bu yana Rusya'da faaliyet gösterdiğini yazıyor. Uzmanlar, şirketlerin Rusya'daki işlerinden vazgeçmemek için franchise modellerinin arkasına saklanıyor olabileceğini söylüyor. Birçoğu, markalarının Rusya'daki ana franchise sahiplerinden bağımsız olarak faaliyet gösterdiğini ve markanın ülkedeki faaliyetleri üzerinde kendilerinin çok az kontrole sahip olduğunu iddia ediyor.
Burger King de bunu savunuyor. Şirket, Rus saldırısından kısa bir süre sonra Mart 2022'de Rusya'dan çekilme niyetini açıklamıştı. Açıkçası bu işe yaramadı ve şirkete göre burada da sebebi franchise modeli.
Ayrıca Mart 2022'de şirketin ana şirketi, “kolayca değiştirilemeyen uzun süredir devam eden (franchise) anlaşmaları olduğunu, (yani bizim) McDonald's dahil diğer markaların Rusya'da yaptığı gibi bu restoranların fişini öylece çekemeyeceğimizi” belirtti. “
Şirketler restoranların “bağımsız” olduğunu açıkladı
Subway ayrıca Kyiv Independent'a, tüm restoranlarının “Subway Russia adlı bağımsız bir ABD şirketi olan ana franchise sahibi tarafından bağımsız olarak işletildiğini”, çünkü “Rusya'da şirkete ait restoran işletmesi bulunmadığını” söyledi.
Carl's Jr.'ın ana şirketi, Temmuz 2023'te ABD'li yayıncı CNN'e, Rusya'daki 17 franchise restoranın tamamının bağımsız olarak sahiplenildiğini ve işletildiğini söyledi.
Ve restoran zinciri TGI Friday's de Mart 2022'de bir restoranın açık kalıp kalmayacağına ilişkin kararın yalnızca yerel franchise sahipleri tarafından verilebileceğini belirtti. Ancak şirket, Rusya'daki franchise ücretlerinden elde edilen tüm geliri bağışlamaya karar verdi.
Uzman iddiadan şüphe ediyor
Yale School of Management'tan Jeffrey Sonnenfeld, şirketlerin franchise modeli kapsamında markaları üzerinde hiçbir kontrole sahip olmadıkları yönündeki iddialarını sorguluyor. Kendisi “Kyiv Independent”a, şirketlerin Rusya'da bağımsız franchise'ları olsa bile, Carls Jr. veya Subway gibi catering işletmelerinin ana şirketinin, marka, logo ve diğer fikri mülkiyet haklarının pazarlamada kullanımı üzerinde tam kontrole sahip olduğunu açıklıyor.
McDonalds ve Starbucks gibi diğer Batılı şirketler, franchise modellerine rağmen Rusya'nın saldırganlık savaşının ardından Rusya'dan çekildi. Rusya bu yerleri genellikle isim dışında pek değiştirmeyerek değiştirdi. Burada bunun hakkında daha fazlasını okuyabilirsiniz.