RAM
New member
Kazakistan’da anayasada değişiklik öngoren referandumda ‘evet’ oyu çıktı
19 milyon nüfuslu Kazakistan’da 11 milyon 734 bin 642 kayıtlı seçmenin yaklaşık 8 milyonu (yüzde 68), dün “Kazakistan Cumhuriyeti anayasasına yapılacak değişiklikleri ve ekleri kabul ediyor musunuz?” sorusunu cevaplamak için sandık başına gitti.
Sandığa giden seçmenin yüzde 77.18’i ‘evet’ oyu kullanırken, yüzde 18.66’sı ‘hayır’ yanıtını verdi. bu biçimdece Kazakistan, 27 yıl ortadan daha sonra ‘yeni Kazakistan’ olarak isimlendirilen yeni devri başlatmak için ülke tarihinde ikinci defa anayasa referandumu düzenledi.
Yeni anayasa taslağında “Kazakistan toprağı ve yer altı doğal kaynakları devletin mülkiyetindedir” maddesi “Kazakistan toprağı ve yer altı doğal kaynakları halka aittir” olarak değiştirilecek.
İdam cezası büsbütün kaldırılacak. bu biçimdece mevcut anayasada terör hatalısı ve savaş periyodunda kabahat işleyenlere istisnai ceza olarak kullanılmasına müsaade verilen idam cezasına hiç bir koşulda başvurulamayacak.
Kazakistan Devlet Lideri, bakılırsavini sürdürdüğü sürece siyasi partiye üye olamayacak. Kelam konusu husus, Anayasa Kurulu, Yüksek Mahkeme, Merkez Seçim Komitesi, Sayıştay liderleri ile üyelerinin yanı sıra yargıçlar, kolluk kuvvetleri çalışanları, ulusal güvenlik güçleri ile askeri işçi için de geçerli olacak.
Devlet liderinin yakın akrabalarının devletin üst seviye bakılırsavlerine ve kamu iştirakindeki şirketlerin idaresine getirilmesi yasaklanacak.
Kazakistan Anayasa Kurulu bir daha Anayasa Mahkemesi olarak kurulacak. 1 Ocak 2023’ten itibaren faaliyete geçirilmesi planlanan Anayasa Mahkemesi 11 yargıçtan oluşacak ve üyeler, 6 yıllık bakılırsav mühleti için seçilecek.
Mevcut üstün başkanlık idare sistemi son bulacak. Parlamento ise güçlenecek. bu biçimdece anayasadan devlet liderinin büyükşehir belediye liderleri ile eyalet valilerinin kararlarını iptal etme yetkisi kaldırılacak.
Devlet liderinin parlamentonun üst kanadı senatoya atadığı milletvekili sayısı 15’ten 10’a düşürülecek. Bunların 5’i Kazakistan Halk Asamblesi tarafınca önerilecek. bu biçimdece asamblenin meclise milletvekili atama işlevinin kaldırılmasıyla parlamentonun alt kanadındaki milletvekili sayısı 107’den 98’e inecek.
Kanunları kabul etme yetkisi yalnızca parlamentonun alt kanadı mecliste olacak. Kelam konusu ıslahatla yetkilerinin genişletileceği mecliste tüm toplum katmanının temsil edilmesi için rölatif temsil sistemi uygulanacak.
Ayrıca daha evvel büyükşehir belediye liderleri ile eyalet valilerinin cumhurbaşkanı tarafınca atandığı ülkede, bundan daha sonra kelam konusu adayların en evvel mahallî meclis milletvekillerince onaylanması gerekecek.
Meclisin devlet bütçesini sorgulama işlevi genişleyecek.
Kazakistan insan hakları ombudsmanı ile ilgili husus eklenecek. bu biçimdece, ombudsman vazifesi bağımsızlaştırılacak ve bakılırsavi boyunca senatonun onayı olmadan tutuklanamayacak.
Öte yandan, yapılacak değişiklikler kapsamında Kazakistan’ı 28 yıl yönettikten daha sonra mart 2019’da nazaranvinden istifa eden kurucu önderi Nursultan Nazarbayev’in anayasal statüsünün yer aldığı Birinci Devlet Lideri’ne ait kanun da yürürlükten kalkacak.
19 milyon nüfuslu Kazakistan’da 11 milyon 734 bin 642 kayıtlı seçmenin yaklaşık 8 milyonu (yüzde 68), dün “Kazakistan Cumhuriyeti anayasasına yapılacak değişiklikleri ve ekleri kabul ediyor musunuz?” sorusunu cevaplamak için sandık başına gitti.
Sandığa giden seçmenin yüzde 77.18’i ‘evet’ oyu kullanırken, yüzde 18.66’sı ‘hayır’ yanıtını verdi. bu biçimdece Kazakistan, 27 yıl ortadan daha sonra ‘yeni Kazakistan’ olarak isimlendirilen yeni devri başlatmak için ülke tarihinde ikinci defa anayasa referandumu düzenledi.
Yeni anayasa taslağında “Kazakistan toprağı ve yer altı doğal kaynakları devletin mülkiyetindedir” maddesi “Kazakistan toprağı ve yer altı doğal kaynakları halka aittir” olarak değiştirilecek.
İdam cezası büsbütün kaldırılacak. bu biçimdece mevcut anayasada terör hatalısı ve savaş periyodunda kabahat işleyenlere istisnai ceza olarak kullanılmasına müsaade verilen idam cezasına hiç bir koşulda başvurulamayacak.
Kazakistan Devlet Lideri, bakılırsavini sürdürdüğü sürece siyasi partiye üye olamayacak. Kelam konusu husus, Anayasa Kurulu, Yüksek Mahkeme, Merkez Seçim Komitesi, Sayıştay liderleri ile üyelerinin yanı sıra yargıçlar, kolluk kuvvetleri çalışanları, ulusal güvenlik güçleri ile askeri işçi için de geçerli olacak.
Devlet liderinin yakın akrabalarının devletin üst seviye bakılırsavlerine ve kamu iştirakindeki şirketlerin idaresine getirilmesi yasaklanacak.
Kazakistan Anayasa Kurulu bir daha Anayasa Mahkemesi olarak kurulacak. 1 Ocak 2023’ten itibaren faaliyete geçirilmesi planlanan Anayasa Mahkemesi 11 yargıçtan oluşacak ve üyeler, 6 yıllık bakılırsav mühleti için seçilecek.
Mevcut üstün başkanlık idare sistemi son bulacak. Parlamento ise güçlenecek. bu biçimdece anayasadan devlet liderinin büyükşehir belediye liderleri ile eyalet valilerinin kararlarını iptal etme yetkisi kaldırılacak.
Devlet liderinin parlamentonun üst kanadı senatoya atadığı milletvekili sayısı 15’ten 10’a düşürülecek. Bunların 5’i Kazakistan Halk Asamblesi tarafınca önerilecek. bu biçimdece asamblenin meclise milletvekili atama işlevinin kaldırılmasıyla parlamentonun alt kanadındaki milletvekili sayısı 107’den 98’e inecek.
Kanunları kabul etme yetkisi yalnızca parlamentonun alt kanadı mecliste olacak. Kelam konusu ıslahatla yetkilerinin genişletileceği mecliste tüm toplum katmanının temsil edilmesi için rölatif temsil sistemi uygulanacak.
Ayrıca daha evvel büyükşehir belediye liderleri ile eyalet valilerinin cumhurbaşkanı tarafınca atandığı ülkede, bundan daha sonra kelam konusu adayların en evvel mahallî meclis milletvekillerince onaylanması gerekecek.
Meclisin devlet bütçesini sorgulama işlevi genişleyecek.
Kazakistan insan hakları ombudsmanı ile ilgili husus eklenecek. bu biçimdece, ombudsman vazifesi bağımsızlaştırılacak ve bakılırsavi boyunca senatonun onayı olmadan tutuklanamayacak.
Öte yandan, yapılacak değişiklikler kapsamında Kazakistan’ı 28 yıl yönettikten daha sonra mart 2019’da nazaranvinden istifa eden kurucu önderi Nursultan Nazarbayev’in anayasal statüsünün yer aldığı Birinci Devlet Lideri’ne ait kanun da yürürlükten kalkacak.